Văn Miếu Quốc Tử Giám có những gì ?

Trong hành trình du lịch Hà Nội, nhất định bạn phải dành thời gian để tham quan Văn Miếu Quốc Tử Giám – đền thờ Khổng Tử, và là trường đại học quốc gia đầu tiên của Việt Nam được xây dựng từ thời Lý. Không chỉ là nơi sản sinh ra nhiều nhân tài tuấn kiệt cho đất Việt bao đời, Văn Miếu Quốc Tử Giám còn là chứng nhân lịch sử của thủ đô Hà Nội.Nơi đây du khách có thể tham quan Hồ Văn ,Khuê Văn Các,Bia Tiến Sĩ…

Với những ý nghĩa quan trọng về mặt kiến trúc, văn hóa, lịch sử, Văn Miếu Quốc Tử Giám xứng đáng là một điểm đến cho bạn thêm yêu nước Việt, và mong muốn giới thiệu quần thể di tích quốc gia đặc biệt này cho bạn bè quốc tế. 

Văn Miếu Quốc Tử Giám – Trường đại học đầu tiên của nước ta.

Văn Miếu Quốc Tử Giám ở đâu ?

Văn Miếu – Quốc Tử Giám tọa lạc trang nghiêm, tĩnh mịch tại phía Nam kinh thành Thăng Long, ngày nay là số 57 phố Văn Miếu, quận Đống Đa,Hà Nội.

chiếm một khu đất khá rộng: dài 350m, rộng từ 60-70m. Bao bọc bởi 4 phố : phía Bắc phố Nguyễn Thái Học ; phía Nam phố Quốc Tử Giám ; phía Đông phố Văn Miếu và phái Tây phố Tôn Đức Thắng.

Tên tiếng anh “Văn Miếu” được gọi là “Temple of Literature”, và “Quốc Tử Giám” được gọi là “Imperial Academy”.

Lịch sử Văn Miếu – Quốc Tử Giám

Văn Miếu  được xây dựng từ năm 1070 đời Lý Thánh Tông.

Nơi đây thờ Khổng Tử, Chu Công và Tứ phối. Đến năm 1076, vua Lý Nhân Tông cho lập thêm Quốc Tử Giám bên cạnh là trường đại học dành riêng cho con vua và các gia đình quý tộc. Đến thời vua Trần Thái Tông, Quốc Tử Giám được đổi tên thành Quốc học viện và thu nhận cả con cái nhà thường dân có sức học xuất sắc.

Sang thời hậu Lê, đời vua Lê Thánh Tông bắt đầu cho dựng bia của những người thi đỗ tiến sĩ. Tới thời Nguyễn, Quốc Tử Giám được lập Huế. Văn miếu Thăng Long được sửa sang lại chỉ còn là Văn Miếu của trấn Bắc Thành, sau đổi thành Văn Miếu Hà Nội.

Văn Miếu Quốc Tử Giám là quần thể kiến trúc gồm hai di tích: Văn Miếu và Quốc Tử Giám.

Kiến trúc Văn Miếu Quốc Tử Giám

Văn Miếu – Quốc Tử Giám là quần thể di tích rộng đến 54331m2 được chia làm 5 khu chính. Được xây dựng ở phía Nam của kinh thành Thăng Long. Nhìn về tổng thể, kiến trúc của Văn Miếu Quốc Tử Giám từ cửa vào bao gồm cổng Văn Miếu, Đại Trung Môn, Khuê Văn Các, Đại Thành và nhà Thái Học.

Quần thể kiến trúc Văn Miếu – Quốc Tử Giám bao gồm: hồ Văn, khu Văn Miếu – Quốc Tử Giám và vườn Giám với kiến trúc chủ thể là Văn Miếu – nơi thờ Khổng Tử và Quốc Tử Giám – trường đại học đầu tiên của Việt Nam.

Khu Văn Miếu – Quốc Tử Giám có tường gạch vồ bao quanh, phía trong chia thành 5 lớp không gian với các kiến trúc khác nhau. Mỗi lớp không gian đó được giới hạn bởi các tường gạch có 3 cửa để thông với nhau (gồm cửa chính giữa và hai cửa phụ hai bên). Từ ngoài vào trong có các cổng lần lượt là: cổng Văn Miếu, cổng Đại Trung, cổng Đại Thành và cổng Thái Học.

Trong Văn miếu chia làm 5 khu vực rõ rệt, mỗi khu vực đều có tường ngăn cách và cổng đi lại liên hệ với nhau :

Khu thứ nhất: bắt đầu với cổng chính Văn Miếu Môn đi đến cổng Đại Trung Môn, hai bên có cửa nhỏ là Thành Đức Môn và Đạt Tài Môn.

Khu thứ hai: từ Đại Trung Môn vào đến khuê Văn Các (do Đức Tiền Quân Tổng trấn Bắc Thành Nguyễn Văn Thành cho xây năm 1805). Khuê Văn Các là công trình kiến trúc tuy không đồ sộ song tỷ lệ hài hòa và đẹp mắt. Kiến trúc gồm 4 trụ gạch vuông (85 cm x 85 cm) bên dưới đỡ tầng gác phía trên, có những kết cấu gỗ rất đẹp.

Tầng trên có 4 cửa hình tròn, hàng lan can con tiện và con sơn đỡ mái bằng gỗ đơn giản, mộc mạc. Mái ngói chồng hai lớp tạo thành công trình 8 mái, gờ mái và mặt mái phẳng. Gác là một lầu vuông tám mái, bốn bên tường gác là cửa sổ tròn hình mặt trời toả tia sáng. Hình tượng Khuê Văn Các mang tất cả những tinh tú cua bầu trời toả xuống trái đất và trái đất nơi đây được tượng trưng hình vuông của giếng Thiên Quang.

Khu thứ ba: gồm hồ nước Thiên Quang Tỉnh (nghĩa là giếng soi ánh mặt trời), có hình vuông. Hai bên hồ là khu nhà bia tiến sĩ. Mỗi tấm bia được làm bằng đá, khắc tên các vị thi đỗ Trạng nguyên, Bảng nhãn, Thám hoa, Hoàng giáp, Tiến sĩ. Bia đặt trên lưng một con rùa. Hiện còn 82 tấm bia về các khoa thi từ năm 1442 đến năm 1779.

Khu thứ tư: là khu trung tâm và là kiến trúc chủ yếu của văn Miếu, gồm hai công trình lớn bố cục song song và nối tiếp nhau. Toà ngoài nhà là Bái đường, toà trong là Thượng cung.

Khu thứ năm: Khu đền Khải thánh, thờ bố mẹ Khổng Tử, liên hệ với khu vực thứ 4 qua Khải Thành môn. Khu này mới được xây dựng lại.

Tại đây, những triều đại coi “hiền tài là nguyên khí của quốc gia” đã tuyển chọn nhiều người tài giỏi, đỗ đạt cao, bổ sung vào các chức thị độc, thị giảng, hữu tư giảng, tả tư giảng, thiếu phó, thiếu bảo để chǎm lo việc giảng dạy, giải đáp, vừa giúp vua nâng cao tri thức mọi mặt. Nhiều “người thầy một đời, muôn đời” như Bùi Quốc Khải, Nguyễn Trù, Chu Vǎn An… đã từng vang tiếng giảng ở Quốc Tử Giám.

Từ ngoài vào trong có các cổng lần lượt là: cổng Văn Miếu, cổng Đại Trung, cổng Đại Thành và cổng Thái Học.

Văn Miếu Quốc Tử Giám Có Bao Nhiêu Bia Tiến Sĩ?

Hiện số bia chỉ còn lại 82 tấm. Nhiều bia bị thất lạc.

Tham quan các di tích tại Văn Miếu Quốc Tử Giám

Để tham quan Văn Miếu trọn vẹn và đầy đủ nhất, du khách nên tham quan theo tuần tự các địa điểm như sau:

Hồ Văn

Nằm ngay phía trước cổng của Văn Miếu, hồ Văn hay còn gọi là hồ Giám hoặc hồ Minh Đường là điểm cần tham quan đầu tiên khi đến thăm Văn Miếu. Theo sử sách ghi chép lại hồ Văn là một công trình hồ rộng lớn, rộng tới 1 vạn chín trăm thước nằm trong tổng thể khu du tích Văn Miếu. Giữa lòng hồ Văn là gò Kim Châu. Phán Thủy Đường được xây dựng trên gò Kim Châu. Phán Thủy Đường là nơi diễn ra các buổi bình văn chương của các nho sĩ kinh thành xưa.

Hồ Văn – viên ngọc xanh giữa thủ đô

Văn Miếu Môn

Văn Miếu Môn là cổng tam quan phía ngoài của khu di tích. Gồm có 3 cửa với cửa được xây 2 tầng cao to. Tầng trên có ba chữ Văn Miếu Môn bằng chữ Hán cổ xưa. Nằm ở phía trước Văn Miếu môn là tứ trụ nghi môn ở giữa và hai tấm bia Hạ mã hai bên. Tương truyền rằng xưa kể lại dù là khanh tướng hay công hầu khi đi qua Văn Miếu đều phải hạ võng, xuống xe ngựa đi bộ ít nhất từ tấm bia Hạ mã bên này sang tới tấm bia Hạ mã bên kia rồi mới lại đi tiếp. Như vậy đủ để hiểu Văn Miếu có vị trí tôn nghiêm trang trọng và có ý nghĩa lớn lao tới mức nào.

Văn Miếu Môn

Đại Trung Môn

Đại Trung Môn là cổng thứ hai của Văn Miếu đi thẳng vào qua cổng chính Văn Miếu Môn. Đại Trung Môn gồm 3 gian được xây trên nền gạch cao và lợp ngói mũi hài theo phong cách mái đình thời xưa. Trước và sau Đại Trung Môn là không gian rộng lớn đầy cây cỏ, hồ nước, những con đường nhỏ song song nối dài tạo nên cảm giác thâm nghiêm, thanh nhã, tĩnh mịch của chốn “văn vật sở đô”.

Đại Trung Môn

Khuê Văn Các

Khuê Văn Các là một lầu vuông tám mái cao gần 9 thước bao gồm 4 mái hạ và 4 mái thượng. Đây là công trình do Tổng trấn Nguyễn Văn Thành cho xây dựng vào những năm 1805 dưới triều nhà Nguyễn. Lầu gác được dựng trên một nền đất vuông mỗi bề rộng 6,8 mét.

Kiến trúc của Khuê Văn Các rất độc đáo dạng cổ lầu với tầng dưới là 4 trụ gạch vuông dài 1 mét là bệ đỡ cho tầng gác phía trên. Các trụ này đều được chạm trổ, điêu khắc hoa văn rất sắc sảo và tinh vi. Tầng trên của Khuê Văn Các là kiến trúc gỗ sơn son thiếp vàng với mái ngói đỏ chồng 2 lớp phía trên tạo thành công trình 8 mái rất đặc biệt. Bốn bên tường gác là các cửa sổ tròn được ví như mặt trời hoặc ngôi sao khuê tỏa sáng.

Khuê Văn Các

Giếng Thiên Quang, bia Tiến sĩ

Giếng Thiên Quang được xây dựng dạng hình vuông với ý nghĩa tượng trưng cho mặt đất. Được đặt ngay sau Khuê Văn Các với các cửa tròn tượng trưng cho trời. Hai biểu tượng này mang hàm ý tất cả tinh hoa của đất trời đều được quy tụ tại trung tâm văn hóa giáo dục giữa chốn đế đô Thăng Long xưa.

Phía hai bên giếng Thiên Giang là 2 dãy bia đá lớn được gọi là bia tiến sĩ. Mỗi bia đá là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo, được điêu khắc tinh xảo và mang ý nghĩa tâm linh to lớn. 82 bia tiến sĩ được dựng trên lưng của 82 con rùa bằng đá xanh ghi nhận và vinh danh 82 thủ khoa trong các khoa cử của các triều đại phong kiến Việt Nam ngày xưa.

Giếng Thiên Quang, bia Tiến sĩ

Đại Thành Môn, khu điện thờ

Cũng như cửa Đại Trung Môn, cửa Đại Thành Môn cũng có 3 gian với một hàng cột ở giữa và hai hàng cột hiên trước sau. Bước qua cửa Đại Thành, du khách sẽ tới một sân rộng mênh mang lát gạch Bát Tràng dẫn tới khu vực chính giữa của di tích Quốc Tử Giám là khu điện thờ Đại Bái Đường.

Đại Bái Đường gồm 9 gian nhưng chỉ có 2 tường hồi 2 bên còn mặt trước và mặt sau để trống. Đây là nơi hành lễ trong những kỳ tế tự xuân thu thời xưa.Trong Đại Bái Đường chỉ có gian ở chính giữa là có án hương thờ còn lại các gian khác đều trống.

Đại Thành Môn, khu điện thờ

Đền Khải Thánh

Đền Khải Thánh là công trình nằm sau cùng của khu di tích Quốc Tử Giám xưa kia. Đây là nơi thờ tụng cha mẹ Khổng Tử là Thúc Lương Ngột và Nhan Thị. Khu này thời trước là khu cư xá với 150 gian phòng dành cho giám sinh hay còn gọi là khu Thái học nơi rèn đúc nhân tài cho nhiều triều đại. Tuy nhiên đến năm 1946 trong một lần bắn phá đại bác của thực dân Pháp khu này đã bị phá hủy toàn bộ. Sau đó Đền Khải Thánh được cho xây dựng mới và được bảo tồn cho đến ngày nay.

Đền Khải Thánh

Lưu ý khi du khách tham quan Văn Miếu Quốc Tử Giám

Du khách cần chú ý đến cách ăn mặc, không mặc những trang phục hở hang, phản cảm, không đội mũ không khu vực điện thờ, nhà trưng bày.

Có thái độ tôn trọng di tích, không xâm hại đến các hiện vật, cảnh quan bên trong, không xoa đầu rùa, ngồi hay viết/vẽ bậy lên bia tiến sĩ. Đồng thời không nên có hành vi thiếu văn hóa, nói tục, gây mất an ninh, nhất là khi thắp hương hành lễ,…

Chỉ dâng lễ thắp hương chỉ thắp 1 nén hương đúng nơi quy định

Đi nhẹ nói khẽ giữ gìn vệ sinh cảnh quan môi trường

Không thực hiện các hoạt động mê tín dị đoan, lừa đảo, cờ bạc trong Văn Miếu

Trên đây là bài viết về tham quan Văn Miếu Quốc Tử Giám mà du khách có thể tham khảo

Đến với Hương Anh Tourist – Đi là mê tít !

ĐỌC THÊM : HỒ HOÀN KIÊM – “VIÊN NGỌC XANH” GIỮA LÒNG HÀ NỘI